Psikoterapi sürecinde neler oluyor?
Psikoterapi süreci önemli ölçüde bir gizem barındırmaktadır. Her psikoterapi seansı danışan ile psikoterapist arasında bir sırdır, seans odasında olan bu iki kişilik ilişki üçüncü kişilerin erişimine kapalıdır. Bir danışan psikoterapi almak istediğinde, seanslarda neler olacağına dair merak ve heyecan hisseder. Bazı zamanlar bu durum kaygı vericidir. Şimdi birlikte psikoterapi sürecinde neler olduğuna ve hangi aşamalardan oluştuğuna birlikte bakalım.
İlk görüşme seansı psikoterapi sürecinin en önemli seansıdır. Psikoterapi sürecinin ilk görüşmesi terapistin danışanı anlamaya yönelik sorularından oluşmaktadır. Teorik ismi anamnez olan bu evde kişinin ailevi bilgileri, yaşı, işi gibi günlük hayatına dair bilgiler alınır. Terapist danışanı genel anlamda anlamaya çalışır. Danışanın psikoterapiden beklentilerini anlamaya ve bu beklentinin gerçekçi bir beklenti olup olmadığını değerlendirir. Ayrıca terapist, danışana yardımcı olup olamayacağına da karar verir. Gerekli görürse yönlendirmenin de yapıldığı seans ilk seanstır. Bu aşamada danışan da terapiste dair değerlendirmelerde bulunur. Terapiye devam edip etmeyeceğine dair düşünceler oluşabilir. Her insan ilişkisinde olduğu gibi başlangıçta temkinli bir yaklaşım oluşabilir. Bir çok araştırma gösteriyor ki kişilerin terapiye başvurduğu konular çoğu zaman asıl problemleri olmamaktadır. Kişiler farkında olarak yada olmayarak asıl problemlerini terapiste başlangıçta söylememektedir. Terapi ilerledikçe, danışan terapiste güven geliştirdikçe asıl konular ve problemler konuşulmaya başlanmaktadır.
İlk görüşmeden sonra terapi süreciyle ilgili danışan ve terapist anlaşmış olur. Bu anlaşma terapi çerçevesi oluşturulup imzalanarak yazıya dökülür. Terapi çerçevesi danışanın ve terapistin karşılıklı güvenliğini sağlayan temel unsurdur. Terapi çerçevesinin içerisinde terapi sürecinde danışanın ve terapistin uyması gereken kurallar yer alır. Bu kurallar, ofisin kullanımı, seans iptalleri, tatiller, ödeme yöntemleri gibi konuları içerir.
Terapi sürecinin bir sonrası aşaması danışanın süreç hakkında ve uygulanması planlanan terapi usülü hakkında bilgilendirilmesidir. . Terapinin ilerleyebilmesi için terapist sürecin nasıl ilerleyeceğine dair bilgiler verir. Bu bilgiler uygulanan psikoterapi ekolününün içeriği ve danışanın mevcut durumu ile bağlantılı olarak danışana aktarılır. Mesela dinamik terapi uygulanacaksa, danışana dinamik terapinin terapi yöntemi olan netleştirme, yüzleştirme, yorumlama teknikleri anlatılır, süreç içerisinde danışanın hissedebileceği duygulardan bahsedilir. Bilişsel davranışçı terapi uygulanacaksa duygu, düşünce, davranışlar arasındaki bağlantının nasıl olduğuna dair bilgiler verilir. Süreç içerisinde düşüncelerin değiştirilmesi ve düşünce kontrolünü ele almaya dair bilgiler verilir. Terapinin bu sürecinde terapist danışanın aklındaki bütün sorulara cevap vermiş olmalıdır. Artık asıl terapinin yapılacağı aşamaya geçilmesi mümkün olur.
Terapi için uygun zemin oluştuktan sonra terapi süreci başlar. Bu aşamada danışan terapistten aldığı bilgilerle birlikte sorunlarını daha iyi bir şekilde anlatabilmeye başlar. Danışanın anlattığı geçmiş anıları ve bu olaylarla başa çıkma şekilleri terapist ile birlikte tekrar değerlendirir. Danışan erken dönem yaşantıları, travmaları, savunmaları artık daha gün yüze çıkmaya başlar. Bu aşamada danışan kendi hayatını izler ve sanki bir röntgeni çekilmiş gibi kendisini daha nesnel bir açıdan değerlendirir. Danışan bu sırada kendisinde neleri değiştirmek istediğine karar vermesi gerekir. Belki daha önceden fark etmediği özelliklerini görmüş ve değiştireceği yanlarını fark etmiş olabilir.
Bir sonraki aşamada danışanın değiştirmek istediği şeylere odaklanılır. Danışanın değiştirmek istediği yanları terapistle birlikte derinlemesine ele alınır. Yavaş ilerleyen bu süreçte danışan bir taraftan yeni özelliklerini fark ederken bir taraftan bazı yanlarının değiştiğini deneyimler. Terapinin uzun ve yavaş ilerleyen bölümü danışanın isteklerine göre süreç içerisinde değişimlere uğrar.
Danışan istediği noktada olduğunu hissettiğinde artık sonlandırma noktasına gelinmiştir. Terapide sonlandırma birkaç seansa yayılarak yapılır. Terapinin ani bitirilmesi danışan için zor olabilmektedir. Terapinin sonunda başlanılan yer ile gelinen yer konuşulur. Bitirmek için olgunlaşan durumlar tartışılır. Gerek görülürse ek oturumlar eklenir ve 3 ay gibi aralıklarla kontrol seansları yapılabilir.
- Terapi süreci nasıl işler?
- Terapi süreci ne kadar sürer?
- Iyi bir terapi nasıl olmalı?
- Terapide ilk görüşme nasıl olmalı?
- Terapi süreci nasıl ilerler?
